Đông Trùng Hạ Thảo là một loại nấm được sử dụng từ lâu trong Y học cổ truyền Trung Quốc. Nó được biết đến với tác dụng chống oxy hóa và chống viêm mạnh.
Trong các loại sản phẩm gia công thực phẩm chức năng Đông trùng hạ thảo mang lại rất nhiều lợi ích đi kèm, bao gồm:
- Tăng cường sức khỏe.
- Tăng cường miễn dịch.
- Giảm viêm.
- Cải thiện sức khỏe tim mạch.
- Giúp hạ đường huyết ở những người mắc bệnh đái tháo đường type 2.
Một số người thậm chí còn tin rằng Đông trùng hạ thảo có đặc tính chống lão hóa và chống ung thư. Liệu ý kiến này có đúng hay không?
Bài viết dưới đây sẽ gửi tới bạn những thông tin cần thiết về loại nấm này và phân tích những lợi ích mà nó mang lại.
Giới thiệu về Đông trùng hạ thảo
Đông trùng hạ thảo, có tên khoa học là Cordyceps sinensis. Đông trùng hạ thảo là loài nấm có thói quen ký sinh đặc trưng của chúng trên ấu trùng và nhộng của côn trùng. Chúng là một loại nấm đa hình phân bố trên toàn thế giới, Đông Trùng Hạ Thảo đặc biệt có nhiều ở các khu rừng nhiệt đới và ôn đới ẩm. Trong chi Đông trùng hạ thảo có hơn 400 loài đã được mô tả cho đến nay, trong đó Cordyceps sinensis được công nhận là loại thảo mộc bổ nổi tiếng nhất trong y học cổ truyền Trung Quốc trong nhiều thế kỷ và được gia công thực phẩm chức năng mang lại nhiều lợi ích cho người sử dụng.
Đông trùng hạ thảo là một nguồn tài nguyên phong phú trong tự nhiên với nhiều hoạt tính sinh học khác nhau và được sử dụng rộng rãi như một loại thuốc bổ cho các bệnh nhân sức khỏe yếu. Cho đến nay, các thành phần hoạt tính sinh học đã được chiết xuất như cordycepin, polysacarit, ergosterol, mannitol và adenosine. Cùng với đó, các tác dụng dược lý khác nhau của các thành phần hóa học này đã được báo cáo, bao gồm tác dụng chống khối u, tác dụng bảo vệ gan và viêm, và các đặc tính chống oxy hóa, bảo vệ thận và chống chết tế bào. Tác dụng của C.sinensis có thể do một hoạt chất đơn lẻ hoặc do tác động tổng hợp của nhiều hoạt chất tồn tại trong dịch chiết.
Thành phần hoạt chất trong Đông trùng hạ thảo
Nucleoside
Nucleoside là một thành phần hoạt động chính của C.sinensis, được sử dụng như một chất đánh dấu hóa học có giá trị để kiểm soát chất lượng Đông Trùng Hạ Thảo. Bên cạnh đó, nucleoside đóng một vai trò quan trọng trong việc phát triển thuốc điều trị ung thư và các bệnh truyền nhiễm. Kể từ khi 3′-deoxyadenosine, cụ thể là cordycepin, được phân lập từ Cordyceps militaris nuôi cấy, nucleoside trong Cordyceps đã trở thành tâm điểm.
Hơn mười nucleoside và các hợp chất liên quan của chúng, bao gồm adenine, adenosine, inosine, cytidine, cytosine, guanine, uridine, thymidine, uracil, hypoxanthine và guanosine, đã được phân lập từ Cordyceps sinensis.
Polysaccharide
Cordyceps sinensis chứa rất nhiều polysacarit, có thể chiếm khoảng 3–8% tổng trọng lượng. Polysaccarit của Cordyceps chủ yếu bao gồm polysaccharide ngoại bào và polysaccharide nội bào. Thực nghiệm đã chỉ ra, polysacarit của nấm có nhiều hoạt tính sinh học bao gồm chống khối u, chống vi rút cúm, tăng cường miễn dịch, hạ đường huyết, hạ đường huyết và tác dụng chống oxy hóa.
Có khoảng 10 monosaccarit tham gia cấu tạo nên polysaccharide, cụ thể là rhamnose, ribose, arabinose, xylose, mannose, glucose, galactose, mannitol, fructose và sorbose trong 13 mẫu C.sinensis tự nhiên và nuôi cấy. Polysaccharide là chất đóng góp chính cho các đặc tính dược lý của C.sinensis.
Sterol
Thành phần sterol của nấm có chức năng sinh lý quan trọng; chúng đồng thời có nhiều hoạt tính sinh học khác nhau. Vì vậy nghiên cứu sterol có ý nghĩa quan trọng về mặt lý luận và triển vọng ứng dụng.
Ergosterol là đặc tính của sterol nấm và là nguồn cung cấp vitamin D2 quan trọng. Trong đó, ergosterol là nguyên liệu thực phẩm, thức ăn chăn nuôi và dược phẩm.
H1-A là một hợp chất tinh khiết được sử dụng trong y học cổ truyền Trung Quốc, đã được phân lập từ C.sinensis. H1-A có thể có hiệu quả trong việc kiểm soát các rối loạn tự miễn dịch và việc điều chỉnh các protein truyền tín hiệu và là mục tiêu cho các can thiệp dược lý trong tương lai.
Ngoài ra, còn có 4 sterol khác đã được phân lập:
- Ergosteryl-3-O- β -D-glucopyranoside
- 22,23-dihydroergosteryl-3-O- β -D-glucopyranoside
- 5α,8α -epidioxy-24(R)-metylcholesta-6,22-dien-3 β -D-glucopyranoside
- 5α,6α -epoxy-24(R)-metylcholesta-7, 22-dien-3 β -ol
Protein
Hầu hết các protein trong C.sinensis là enzyme, bao gồm protease nội bào và protease ngoại bào. Một axit deoxyribonuclease mới (DNase) hoạt động ở độ pH axit được chiết xuất từ C.sinensis và được chỉ định là CSDNase. Cùng với đó, một protease serine mới có hoạt tính tiêu sợi huyết có tên là CSP đã được tinh chế từ dịch nổi nuôi cấy của nấm Cordyceps sinensis.
Acid amin và Polypeptide
- sinensis chứa nhiều axit amin và polypeptide, đóng vai trò quan trọng trong các thử nghiệm lâm sàng. Một số đại phân tử polypeptide trong C. sinensis có thể làm giảm đáng kể áp lực động mạch trung bình của chuột và tạo ra tác dụng giãn mạch phụ thuộc trực tiếp vào nội mô bằng cách kích thích sản xuất oxit nitric và yếu tố siêu phân cực có nguồn gốc từ nội mô. Vì vậy, nó có thể được gia công TPCN sử dụng để điều trị tăng huyết áp.
Các chất khác
C.sinensis chứa nhiều D-mannitol hay còn gọi là axit cordycepic. Axit Cordycepic đóng một vai trò quan trọng trong điều trị xơ gan của các tế bào hình sao gan. Xơ gan là một loạt các yếu tố tham gia vào quá trình phức tạp. Axit Cordycepic cải thiện kiểu hình viêm do LP gây ra và phản ứng tạo sợi do TGF β 1 gây ra của HSC nuôi cấy, đây là cơ chế điều trị của thuốc để ức chế và giải quyết tình trạng xơ hóa gan. Ngoài ra, acid cordycepic trong C. sinensis có tác dụng lợi tiểu, nâng cao áp suất thẩm thấu huyết tương và chống gốc tự do theo các nghiên cứu dược lý và báo cáo lâm sàng.
Ngoài ra, trong nấm C. sinensis còn có nhiều thành phần khác như ankan, polyamine, vitamin và nguyên tố vi lượng. Mỗi loại đều có tác dụng dược lý riêng. Tuy nhiên, nhiều thành phần cần được tách ra và nghiên cứu trong công việc nghiên cứu trong tương lai.
Một số công dụng chính của Đông trùng hạ thảo
Có hơn 400 loài đông trùng hạ thảo được biết đến, tuy nhiên, chỉ có một số loại được sử dụng trong các sản phẩm gia công thực phẩm chức năng, còn lại đang được thử trong phòng thí nghiệm.
Trong y học, đông trùng hạ thảo thường được sử dụng như một chất tăng cường năng lượng tự nhiên. Các nhà nghiên cứu cho rằng đông trùng hạ thảo có thể bảo vệ chống lại các vấn đề sức khỏe như mệt mỏi, huyết áp cao, nhiễm trùng đường hô hấp trên, viêm nhiễm và rối loạn thận. Một số nhà thảo dược cũng tin rằng Đông trùng hạ thảo có thể tăng cường ham muốn tình dục, làm chậm quá trình lão hóa và bảo vệ chống lại tế bào ung thư.
Phần lớn nghiên cứu về đông trùng hạ thảo đã được hoàn thành trên mô hình động vật hoặc trong phòng thí nghiệm. Tuy nhiên, vẫn cần thêm các thử nghiệm khác trên con người để có được những kết luận chính xác.
Đông trùng hạ thảo giúp tăng cường sức khỏe
Nghiên cứu về tác dụng nâng cao sức khỏe của Đông trùng hạ thảo đã mang lại nhiều kết quả khác nhau.
Đông trùng hạ thảo được cho là tăng hiệu suất tập luyện. Kết luận này đã gây chú ý lần đầu tiên vào những năm 90, khi các vận động viên điền kinh Trung Quốc đạt được nhiều kỷ lục thế giới. Huấn luyện viên của họ cho rằng thành công của họ là nhờ các chất bổ sung có chứa đông trùng hạ thảo. Một nghiên cứu khác đã cho thấy, việc bổ sung Đông trùng hạ thảo hằng ngày sẽ làm tăng cường lượng oxy được hấp thụ và vận chuyển đi khắp cơ thể. Điều này có nghĩa là đông trùng hạ thảo có thể làm tăng khả năng chịu đựng của các vận động viên với các bài tập cường độ cao.
Đông trùng hạ thảo cải thiện tình trạng tiểu đường
Trong y học cổ truyền, đông trùng hạ thảo từ lâu đã được dùng để điều trị bệnh tiểu đường. Mặc dù chưa có nghiên cứu cụ thể và chính xác nào trên người, nhưng các thí nghiệm trên động vật đã được tiến hành. Kết quả thí nghiệm cho thấy, chiết xuất Đông trùng hạ thảo kéo dài 4 tuần đã cải thiện mức cholesterol và tăng cân ở những con chuột bị mắc bệnh tiểu đường. Nó cũng cho thấy khả năng bảo vệ các tế bào beta sản xuất insulin. Tuy nhiên, đông trùng hạ thảo không làm thay đổi đáng kể lượng đường trong máu hoặc cải thiện tình trạng kháng insulin ở chuột.
Cordycepin, một trong những hoạt chất trong quá trình gia công thực phẩm chức năng đông trùng hạ thảo, có liên quan đến hoạt động trị đái tháo đường ở mô hình động vật. Các đánh giá gần đây đã cho thấy tác dụng tiềm tàng của cordycepin đối với bệnh tiểu đường có thể là do quy định gen.
Tác dụng hạ mỡ máu
Đông trùng hạ thảo được cho là có tác dụng chống viêm và chống oxy hóa mạnh, cả hai đều có thể giúp ngăn ngừa hoặc điều trị chứng tăng lipid máu hoặc lượng mỡ trong máu cao.
Các lợi ích trong số này là do cordycepin, một thành phần hoạt tính sinh học của đông trùng hạ thảo. Polysacarit hoặc carbohydrate, được tìm thấy trong đông trùng hạ thảo cũng rất hữu ích. Từ các kết quả nghiên cứu trên động vật liên quan đến việc sử dụng đông trùng hạ thảo để giảm mỡ máu, giảm mức cholesterol toàn phần và chất béo trung tính.
Các nghiên cứu khác cũng chỉ ra, cordycepin có liên quan đến việc cải thiện tình trạng tăng lipid máu. Lý do được cho là cấu trúc của nó tương tự với adenosine – một hóa chất tự nhiên trong cơ thể con người cần thiết trong quá trình chuyển hóa và phân hủy chất béo.
Đông trùng hạ thảo là một loại nấm chủ yếu mọc ở châu Á và đã được sử dụng trong y học cổ truyền trong nhiều thế kỷ. Trong thành phần chiết xuất đông trùng hạ thảo có chứa các hoạt chất cordycepin, polysacarit, sterol, axit béo, hợp chất phenolic. Đây là những hoạt chất mang lại tác dụng dược lý trong các sản phẩm gia công TPCN đông trùng hạ thảo cho con người. Mặc dù cần nhiều nghiên cứu hơn, nhưng đông trùng hạ thảo đã được nghiên cứu để sử dụng trong việc cải thiện thành tích thể thao, bệnh tiểu đường, tăng lipid máu và các vấn đề sức khỏe khác.
