Hội chứng khô mắt là một tình trạng phổ biến ở con người bao gồm các triệu chứng như cảm giác nóng rát, châm chích ở mắt, mờ mắt, mắt đỏ hoặc khó chịu và cảm giác khó chịu như có vật gì đó trong mắt.
Đôi nét về tình trạng khô mắt
Khô mắt chính là tình trạng tổn thương lớp phim nước mắt do nó có sự giảm tiết nước mắt hay bốc hơi nước mắt nhanh hơn so với bình thường, điều này gây nên sự tổn thương bề mặt nhãn cầu.Khô mắt xảy ra khi mắt không sản xuất đủ nước mắt để giữ cho chúng được bôi trơn tốt và khỏe mạnh. Lão hóa, thay đổi nội tiết tố, dị ứng, môi trường, thời gian sử dụng thiết bị quá nhiều và một số tình trạng bệnh lý đều là những nguyên nhân phổ biến gây khô mắt.
Để có được phương pháp điều trị mắt thích hợp nhất hiện này thì bạn nên tới các cơ sở y tế chuyên khoa để thăm khám. Tuyệt đối không nên tự ý bắt bệnh và điều trị tại nhà vì chưa chắc bạn đã bắt bệnh đúng. Mắt chúng ta luôn tiết ra nước mắt để tạo thành lớp phim mỏng có tác dụng bảo vệ mắt. Phim mắt có tác dụng làm ẩm bề mặt giác mạc cũng như kết mạc và bôi trơn mắt, cung cấp dinh dưỡng cho tế bào biểu mô…
Hiện nay, để trị khô mắt người ta thường sử dụng thuốc nhỏ mắt hay còn có tên gọi khác là “nước mắt nhân tạo”. Trong loại thuốc này bên cạnh thành phần là nước muối sinh lý NaCl 0,9% thì còn có thêm chất làm tăng độ nhầy để thuốc có thể giữ lâu được trong mắt hơn. Dầu cá – có nguồn gốc từ mô của các loại cá có dầu, chẳng hạn như cá hồi và cá thu, rất giàu axit béo omega-3 cũng được chứng minh là có lợi cho sức khỏe của mắt.
Dầu cá có thể giúp chữa khô mắt như thế nào?
Omega-3 trong dầu cá có lợi ích cho sức khỏe đôi mắt nhờ đặc tính chống oxy hóa và chống viêm.
Có ba loại omega-3 chính có lợi cho sức khỏe cơ thể và não bộ:
- Axit α-linolenic (ALA)
- Axit eicosapentaenoic (EPA)
- Axit docosahexaenoic (DHA)
Những chất dinh dưỡng này đã được nghiên cứu rằng chúng có tác dụng làm giảm nguy cơ mắc các bệnh mãn tính, bao gồm viêm khớp, ung thư và bệnh tim.
Theo Trung tâm Sức khỏe Bổ sung và Tích hợp Quốc gia Hoa Kỳ, DHA rất quan trọng đối với hoạt động bình thường của não và mắt. Nghiên cứu cũng chỉ ra lợi ích của axit béo omega-3 đối với sức khỏe của mắt. DHA đóng vai trò đặc biệt quan trọng đối với chức năng của mắt. Một số nghiên cứu cho thấy omega-3 có thể giúp ngăn ngừa suy giảm thị lực và mù lòa do thoái hóa điểm vàng. Thoái hóa điểm vàng ảnh hưởng đến hơn 10 triệu người Mỹ và là nguyên nhân hàng đầu gây mất thị lực ở Hoa Kỳ. Một nghiên cứu cho thấy những người có hàm lượng axit béo omega-3 cao nhất trong chế độ ăn uống của họ có nguy cơ mắc bệnh thoái hóa điểm vàng thấp hơn 30% so với những người cùng lứa tuổi.
Theo Học viện Nhãn khoa Hoa Kỳ (AAO), dầu omega-3 có thể cải thiện chức năng của tuyến meibomius. Tuyến meibomius tạo ra lớp dầu trong nước mắt.
Các vấn đề với lớp dầu của nước mắt có thể dẫn đến khô mắt, vì lớp dầu ngăn cản lớp nước của nước mắt bay hơi, giữ cho mắt luôn đủ nước.
AAO cũng tuyên bố rằng omega-3 có trong dầu cá có thể làm giảm viêm. Viêm mí mắt hoặc mặt trước của mắt có thể làm tình trạng khô mắt trở nên trầm trọng hơn, vì vậy dầu cá có thể cải thiện các triệu chứng.
Axit béo omega-3 cũng có thể giúp giảm nguy cơ tăng nhãn áp, có thể dẫn đến bệnh tăng nhãn áp. Axit béo omega-3 cũng có thể giúp ngăn ngừa và điều trị hội chứng khô mắt, một tình trạng mắt phổ biến khiến mắt bạn không sản xuất đủ nước mắt.
Một nghiên cứu cho thấy, trong số 32.000 phụ nữ tham gia, những người tiêu thụ nhiều chất béo omega-3 từ cá nhất có nguy cơ bị khô mắt thấp hơn 17%. Axit béo omega-3 trong thực phẩm hoặc trong thực phẩm bổ sung cũng có thể giúp bạn tiết nước mắt tự nhiên hơn, giảm các triệu chứng của những người bị khô mắt.
Tác dụng phụ có thể xảy ra khi sử dụng dầu cá
Dầu cá thường được coi là thực phẩm an toàn cho hầu hết chúng ta. Tuy nhiên khi sử dụng dầu cá có thể xảy ra một số tác dụng phụ như hôi miệng, mồ hôi có mùi hôi, nhức đầu và các triệu chứng về đường tiêu hóa như tiêu chảy, ợ chua và buồn nôn.
Các chất bổ sung omega-3 (bao gồm cả dầu cá) có thể xảy ra xung đột với các loại thuốc đông máu, vì vậy hãy hỏi ý kiến bác sĩ trước khi thử dùng dầu cá nếu bạn đang dùng bất kỳ loại thuốc theo toa nào.
Dị ứng hải sản: Nếu bạn bị dị ứng với hải sản, có thể xảy ra dị ứng khi sử dụng dầu cá
Liều lượng và cách chuẩn bị: Hiện tại không có liều lượng khuyến cáo cho việc sử dụng dầu cá hàng ngày. Tuy nhiên, hướng dẫn khuyên dùng 1,6 gam axit alpha-linolenic mỗi ngày cho nam và 1,1 gam mỗi ngày cho nữ.
Nếu không muốn sử dụng thực phẩm chức năng bổ sung dầu cá, bạn có thể thử bổ sung thêm axit béo omega-3 vào chế độ ăn uống của mình. Tiêu thụ axit béo omega-3 từ các nguồn tự nhiên (ví dụ: cá hồi, cá thu, cá mòi) có thể giúp kích thích sản xuất nước mắt và bôi trơn mắt.
Dầu cá có sẵn ở dạng viên nang và dạng lỏng tại các bệnh viện, nhà thuốc hoặc cửa hàng thực phẩm chức năng. Với rất nhiều lựa chọn có sẵn, điều quan trọng cần nhớ là không phải tất cả các loại dầu cá đều được tạo ra như nhau. Luôn đọc nhãn cẩn thận khi mua sản phẩm bổ sung dầu cá/omega-3.
Lưu ý những điều sau đây khi sử dụng dầu cá chữa khô mắt
Loại omega-3: Đảm bảo rằng thực phẩm bổ sung dầu cá có chứa EPA và DHA, những loại omega-3 quan trọng nhất đối với sức khỏe của mắt.
Lượng omega-3: Nhiều sản phẩm bổ sung có chứa một lượng nhỏ omega-3, vì vậy hãy kiểm tra nhãn để biết lượng omega-3 trong mỗi liều. Một loại dầu cá bổ sung điển hình cung cấp khoảng 1.000 mg/dầu cá chứa 180 mg EPA và 120 mg DHA, nhưng liều lượng khác nhau.
Độ tinh khiết của sản phẩm: Hãy tìm những sản phẩm có tiêu chuẩn GOED về độ tinh khiết hoặc con dấu của bên thứ ba cho biết chúng đã được phòng thí nghiệm độc lập kiểm tra và bên trong an toàn cũng như có nội dung ghi trên nhãn.
Độ tươi: Khi dầu cá bị hỏng, nó có xu hướng có mùi ôi. Kiểm tra hạn sử dụng của thực phẩm bổ sung trước khi mua và sử dụng để đảm bảo chúng vẫn còn tươi. Hãy nhớ bảo quản dầu cá trong tủ lạnh sau khi mở để tránh dầu cá bị hỏng.
Nếu bạn đang mang thai hoặc cho con bú, hãy hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng dầu cá. Một số loại cá có chứa kim loại nặng như thủy ngân, có khả năng gây nguy hiểm cho phụ nữ mang thai.
Một số lầm tưởng thường gặp của người bệnh về dầu cá
Dầu cá giảm được độ cận – viễn – loạn thị
Cận – viễn – loạn thị là những tật khúc xạ phổ biến ở mắt và thường xuyên xảy ra đối với học sinh, sinh viên, dân văn phòng, hay những người thường xuyên phải tiếp xúc với máy tính, điện thoại. Vì nghe nói uống dầu cá có thể giúp sáng mắt, nên nhiều người đã tìm mua sản phẩm này với mong muốn chữa trị hoàn toàn tật khúc xạ của mình. Tuy nhiên, theo các bác sĩ nhãn khoa, hiện nay chỉ có duy nhất phương pháp phẫu thuật bằng tia laser excimer mới điều trị hết tật này. Dầu cá Omega-3 gần như không đem lại ích lợi trong trường hợp này. Dù vậy, bổ sung dầu cá vẫn giúp ích trong việc bảo vệ võng mạc nói chung, từ đó ngăn ngừa các tật khúc xạ trở nên tồi tệ thêm. Do đó, sử dụng dầu cá vẫn là việc nên làm để mắt không bị cận, viễn hay loạn thị trầm trọng hơn.
Dầu cá thay thế được thực phẩm chứa acid béo Omega-3
Nhiều người bệnh có xu hướng đề cao tác dụng của viên uống dầu cá mà quên mất rằng đây chỉ là một loại thực phẩm bổ sung với hàm lượng nhất định. Hầu hết các sản phẩm dầu cá hiện nay đều có hàm lượng DHA và EPA cao nhất là 300mg/viên, chỉ đáp ứng được mức Omega-3 tối thiểu mà cơ thể một người trưởng thành khỏe mạnh cần. Vì thế, việc tin rằng chỉ cần sử dụng dầu cá thì sẽ không cần thiết phải ăn cá hay ăn các loại thực phẩm chứa Omega-3 nữa là hoàn toàn sai lầm. Theo các chuyên gia dinh dưỡng, người trưởng thành khỏe mạnh vẫn nên bổ sung các loại cá dầu (như cá hồi, cá cơm,…) vào bữa ăn ít nhất 2 lần/tuần. Nếu bạn không thường xuyên ăn cá dầu, thì hãy cân nhắc tới việc sử dụng thêm viên uống dầu cá bổ sung.
