Khi bước vào hành trình chăm sóc sức khỏe tinh thần và tìm hiểu về cách ứng phó với rối loạn lưỡng cực, việc điều chỉnh chế độ ăn uống có thể đóng một vai trò quan trọng trong việc giảm thiểu triệu chứng và cải thiện tâm trạng. Gia công thực phẩm chức năng hỗ trợ tình trạng này có thể sẽ giúp cải thiện tình trạng bệnh. Thực phẩm cũng không chỉ là nguồn cung cấp năng lượng cho cơ thể, mà còn có tác động mạnh mẽ đến hệ thần kinh. Bằng cách lựa chọn thông minh những loại thực phẩm thích hợp và tránh những thứ có thể gây xao lộn tâm trạng, bạn có thể tạo ra một môi trường tốt cho sức khỏe tinh thần của mình. Hãy cùng chúng tôi khám phá những lời khuyên về chế độ ăn uống đối với rối loạn lưỡng cực, để bạn có thể đối mặt với mỗi ngày với sự tự tin và thư thái.
Thực hiện những điều chỉnh nhỏ trong chế độ ăn uống có thể tiềm ẩn tiềm năng hỗ trợ kiểm soát các giai đoạn hưng cảm và trầm cảm trong tình trạng rối loạn lưỡng cực. Dù không thể chữa trị hoàn toàn, sự lựa chọn cẩn thận về thực phẩm có thể đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện tâm trạng và tạo nền tảng tốt hơn để ứng phó với tình hình.
Rối loạn lưỡng cực là tình trạng tâm thần đầy biến đổi, xoay quanh các thay đổi từ trạng thái tinh thần cao (gọi là hưng cảm) đến trạng thái thấp (gọi là trầm cảm).
Không chỉ các phương pháp và liệu pháp ổn định tâm trạng có thể đóng góp vào việc kiểm soát sự biến đổi tâm trạng này, mà còn có sự ảnh hưởng của chế độ ăn uống. Bài viết dưới đây cùng tìm hiểu thêm về các loại thực phẩm và dưỡng chất có thể góp phần hỗ trợ cho sức khỏe tổng thể khi đối mặt với rối loạn lưỡng cực.
Các loại ngũ cốc
Trong cuộc hành trình tìm kiếm sự cân bằng tâm trí, không chỉ có tim và hệ tiêu hóa của bạn cần được quan tâm, mà còn có cả những lựa chọn thực phẩm thông minh có thể làm dịu tâm trạng.
Ngũ cốc nguyên hạt, một nguồn dinh dưỡng phong phú, không chỉ góp phần tối ưu hóa sức khỏe tim mạch và tiêu hóa, mà còn được nghiên cứu cho thấy có tác động tích cực đến tâm trí của bạn.
Trong cơ thể, carbohydrate đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sản xuất serotonin, chất hóa học có khả năng làm dịu và cải thiện tâm trạng. Đây chính là một yếu tố quan trọng giúp giảm căng thẳng và trầm cảm, tạo ra một cảm giác tự tin và thoải mái, đặc biệt trong những khoảnh khắc khó khăn.
Hãy tưởng tượng, khi bạn cảm thấy như bị cuốn vào làn sóng lo âu hoặc bao trùm bởi cảm giác áp lực, bạn có thể tìm tới một miếng bánh quy ngũ cốc nguyên hạt giòn rụm để nhâm nhi, như một phần kế hoạch chăm sóc tinh thần của mình. Bên cạnh đó, những lựa chọn khác như bánh mì nguyên hạt thơm lừng, mì ống nguyên chất tươi ngon, cháo yến mạch bổ dưỡng, hay cả những hạt lứt thơm ngon, diêm mạch đều là sự bổ sung tuyệt vời cho thực đơn của bạn.
Hãy để ngũ cốc nguyên hạt trở thành người bạn đồng hành trong hành trình chăm sóc tâm trí, mang đến sự cân bằng và an lành cho cả tinh thần và cơ thể.
Các loại acid béo Omega-3
Axit béo omega-3, bao gồm cả axit eicosapentaenoic (EPA) và axit docosahexaenoic (DHA), không chỉ đóng vai trò quan trọng trong não bộ, mà còn thúc đẩy sự hoạt động của hệ thần kinh. Chúng là những yếu tố thiết yếu của cấu trúc tế bào thần kinh và tạo điều kiện thuận lợi cho việc truyền tín hiệu quan trọng giữa các tế bào.
Các nhà nghiên cứu đang không ngừng khám phá khả năng omega-3 trong việc hỗ trợ điều trị trầm cảm, rối loạn lưỡng cực và các vấn đề tâm thần khác. Một nghiên cứu mới vào năm 2021 đã gợi ý rằng việc gia tăng cung cấp omega-3 có thể ổn định tâm trạng và tăng cường năng lượng. Điều này có thể giúp giảm thiểu khó khăn trong việc quản lý triệu chứng của rối loạn lưỡng cực.
Không chỉ có lợi cho sức khỏe tinh thần, các sản phẩm gia công TPCN axit béo omega-3 còn có lợi cho sức khỏe toàn diện, bao gồm cả tim mạch. Vì vậy, việc tích hợp chúng vào chế độ ăn uống hàng ngày là một sự đầu tư quý báu.
Thực phẩm giàu omega-3 nhất đến từ cá nước lạnh, như: cá hồi, cá ngừ, cá thu, cá mòi…
Ngoài ra, bạn cũng có thể tìm thấy omega-3 trong các nguồn thực phẩm khác như hạt lanh và dầu lanh, cùng với trứng.
Nguồn tryptophan tự nhiên từ gà tây
Gà tây không chỉ là một món ăn thú vị trong ngày Lễ Tạ ơn mà còn là nguồn giàu axit amin tryptophan. Tryptophan là yếu tố góp phần đưa bạn lại gần cảm giác buồn ngủ sau bữa tối. Tuy nhiên, tác dụng của nó không chỉ dừng lại ở việc làm bạn ngủ ngon.
Tryptophan thúc đẩy cơ thể tạo ra serotonin, một chất hóa học trong não liên quan đến việc ổn định tâm trạng. Việc tăng cường serotonin có thể hỗ trợ trong việc duy trì tâm trạng tích cực, đặc biệt là trong các khoảng thời gian trầm cảm.
Không chỉ vậy, một số nghiên cứu đã gợi ý rằng người mắc rối loạn lưỡng cực có thể có mức tryptophan thấp hơn so với người khác. Các nhà nghiên cứu đang nỗ lực khám phá tác động của tryptophan đối với chứng rối loạn lưỡng cực.
Nếu gà tây không phải là món ăn yêu thích của bạn, đừng lo lắng. Tryptophan cũng có trong các loại thực phẩm khác như trứng, đậu phụ và pho mát, cho bạn nhiều cách để thưởng thức hương vị tốt cho tâm hồn và sức khỏe.
Các loại đậu
Đậu đen, đậu lima, đậu xanh, đậu nành và đậu lăng – tất cả chúng là những thành viên đáng chú ý trong họ đậu và đều chứa magie trong tổng thành phần.
Magie – một khoáng chất thiết yếu cho mọi tế bào trong cơ thể. Có những chứng cứ rằng việc cải thiện cung cấp magie có thể tối ưu hóa tác dụng của thuốc chống trầm cảm và loạn thần. Những sản phẩm gia công thực phẩm chức năng magie có khả năng hỗ trợ này thường được sử dụng để kiểm soát các biểu hiện của rối loạn lưỡng cực.
Ngoại ra, thậm chí nếu bạn không áp dụng các phương pháp sử dụng thuốc, việc bổ sung đậu – giàu chất xơ và dưỡng chất quý giá – vào chế độ ăn sẽ không hề gây hại. Ban đầu, việc thêm đậu vào thực đơn có thể gây cảm giác đầy bụng, nhưng theo thời gian, cơ thể sẽ thích nghi và bạn sẽ cảm nhận sự thay đổi tích cực.
Các loại hạt
Không chỉ có hạnh nhân, hạt điều và đậu phộng góp phần quý báu vào nguồn magie của bạn, mà chúng còn mang theo những lợi ích sức khỏe đáng kể.
Không chỉ thuốc điều trị rối loạn lưỡng cực trở nên hiệu quả hơn khi kết hợp với magie, mà còn có chứng cứ cho thấy các sản phẩm gia công thực phẩm chức năng chứa magie có khả năng giảm căng thẳng. Khả năng điều chỉnh cơ thể trước căng thẳng của magie nằm ở việc kiểm soát mức độ cortisol – một hormone phản ứng căng thẳng.
Nhưng đáng tiếc, một đánh giá nghiên cứu năm 2018 tiết lộ rằng hầu hết người Mỹ không tiếp nhận đủ lượng magie cần thiết thông qua chế độ ăn uống hàng ngày. Lượng khuyến nghị dành cho người lớn dao động từ 400–420 miligam (mg) cho nam và 310–320 mg cho nữ. Do đó, việc bổ sung magie từ các loại quả hạch là một cách thông minh để thúc đẩy sức khỏe tổng thể của bạn.
Men vi sinh
Trong ruột con người, có hàng tỷ vi khuẩn đang tồn tại. Một số chúng hòa hợp thân thiện với cơ thể, trong khi những loại khác có thể gây ra sự mất cân bằng gây ảnh hưởng tới sức khỏe.
Hệ vi sinh vật ruột đang trở thành một chủ đề đầy hứa hẹn trong thế giới nghiên cứu. Các nhà khoa học đang cố gắng hiểu rõ hơn về cách các vi khuẩn có lợi có thể tăng cường sức khỏe và hệ thống miễn dịch của cơ thể, cùng với việc giảm viêm nhiễm. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng sự viêm nhiễm có thể liên quan đến triệu chứng rối loạn lưỡng cực do lo lắng – một biểu hiện phổ biến của tình trạng tâm lý này.
Ngày càng rõ ràng, các nhà nghiên cứu đang khám phá ra rằng những vi khuẩn cư ngụ trong ruột chúng ta có vai trò quan trọng trong việc cải thiện tình trạng cảm xúc. Một số loại vi khuẩn thậm chí có khả năng sản xuất các hormone gây căng thẳng như norepinephrine, trong khi những loại khác giải phóng các chất dẫn làm dịu tâm trạng như serotonin.
Một cách để duy trì sự cân bằng có lợi cho hệ vi sinh vật ruột là thông qua việc tiêu thụ men vi sinh – những thực phẩm chứa các vi khuẩn sống. Điển hình cho những thực phẩm này có thể kể đến như: Sữa chua, kefir, kombucha, dưa cải bắp, kim chi, tương miso
Chọn lựa thông minh từ các loại men vi sinh này có thể đóng góp đáng kể vào việc duy trì cảm xúc và sức khỏe tổng thể của bạn.
Trà thảo mộc hoa cúc
Suốt hàng thế kỷ, hoa cúc đã trở thành một phương thuốc dân gian được sử dụng để chữa đau dạ dày, giảm lo lắng và cải thiện vấn đề mất ngủ. Đặc biệt, một nghiên cứu vào năm 2020 đã gợi ý rằng chiết xuất từ hoa cúc có thể giúp giảm triệu chứng trầm cảm và lo lắng – hai tình trạng tâm lý thường xuất hiện trong chứng rối loạn lưỡng cực.
Mặc dù cần thêm nhiều nghiên cứu để hiểu rõ hơn về tác dụng của hoa cúc đối với tâm trí và tình hình tâm thần, nhưng nếu bạn cảm thấy việc thưởng thức một thức uống ấm áp có thể làm dịu lòng, thì việc nắm một tách trà thảo mộc từ hoa cúc cũng là một lựa chọn tốt. Việc này không chỉ mang lại hương thơm dịu mắt mà còn có thể mang lại sự an thần cho tâm hồn của bạn.
Nhụy hoa nghệ tây
Nghệ tây, với sắc đỏ rực rỡ, đã trở thành một thành phần không thể thiếu trong ẩm thực Ấn Độ và Địa Trung Hải. Tuy nhiên, sức mạnh của loại gia vị này không chỉ dừng lại ở việc làm thêm hương vị cho món ăn, mà còn có sự kết nối đặc biệt với sức khỏe tinh thần.
Một phân tích tổng hợp năm 2019 đã chỉ ra rằng nghệ tây, mặc dù không có hiệu quả như các loại thuốc chống trầm cảm truyền thống, vẫn có khả năng giúp kiểm soát hiệu quả các triệu chứng trầm cảm từ nhẹ đến trung bình. Nghiên cứu cũng đã đề cập đến tác dụng tương tự như các chất ức chế tái hấp thu serotonin có chọn lọc (SSRIs).
Thêm vào đó, một nghiên cứu mới trong năm 2021 đã khẳng định nghệ tây còn có khả năng cải thiện chất lượng và thời gian của giấc ngủ. Vấn đề về giấc ngủ thường liên quan đến chứng rối loạn lưỡng cực, vì vậy việc bổ sung sản phẩm gia công TPCN saffron (nghệ tây) vào chế độ ăn uống của bạn có thể là một biện pháp tốt để đảm bảo giấc ngủ trọn vẹn.
Thực phẩm nên tránh khi mắc chứng rối loạn lưỡng cực
Trong thực tế, không phải tất cả thực phẩm đều có khả năng làm cho tâm trạng của bạn trở nên tốt hơn. Khi bạn đang trải qua giai đoạn mệt mỏi, một số thực phẩm và đồ uống phù hợp có thể góp phần làm cho cơ thể trở nên phấn chấn hơn. Trong tập hợp những thực phẩm đó, sẽ bao gồm những món chứa caffeine hoặc cồn. Nhưng đây chính là những loại cần hạn chế.
Caffeine, chất kích thích có khả năng gây ra cảm giác lo lắng và tăng sự căng thẳng, làm cho giấc ngủ ban đêm của bạn trở nên khó khăn hơn.
Bạn có thể nghĩ rằng rượu sẽ làm giảm cơn hưng cảm và giúp bạn thư giãn tức thời. Nhưng, việc sử dụng quá nhiều có thể làm bạn cảm thấy hưng phấn hơn. Tuy nhiên, rượu cũng có khả năng gây mất nước, tác động tiêu cực lên tâm trạng, và ảnh hưởng xấu đến hiệu quả của thuốc.
Một số thực phẩm cần được cân nhắc khi bạn đang dùng thuốc điều trị rối loạn lưỡng cực, đặc biệt là loại ức chế monoamine oxidase (MAOIs). Tyramine, một loại chất amino có thể tăng đột ngột dưới tác động của MAOIs, có thể gây tăng huyết áp đe dọa. Tyramine xuất hiện trong: Phô mai, thịt nguội, thịt chế biến và thịt hun khói, thực phẩm lên men như dưa cải bắp và kim chi, đậu nành, hoa quả sấy khô…
Bên cạnh đó, nên hạn chế tiêu thụ thực phẩm giàu chất béo và đường, đặc biệt là thực phẩm đã qua chế biến. Điều này có thể giúp ngăn ngừa việc tăng cân, vấn đề đã được một đánh giá nghiên cứu năm 2020 chỉ ra, có khả năng gia tăng nguy cơ béo phì và các sự cố chuyển hóa.
Đừng quên hỏi ý kiến bác sĩ về việc bạn nên hạn chế tiêu thụ bưởi và nước ép bưởi. Loại quả có múi này được biết đến là có thể tương tác với nhiều loại thuốc, đặc biệt là những loại sử dụng để điều trị rối loạn lưỡng cực.
Kết luận lại
Tóm lại, việc áp dụng chế độ ăn uống phù hợp có thể có tác động to lớn đối với tình trạng tâm thần của người mắc chứng rối loạn lưỡng cực. Chọn đúng loại thực phẩm có thể không chỉ giúp kiểm soát tình trạng, mà còn cải thiện chất lượng cuộc sống. Các sản phẩm gia công thực phẩm chức năng chứa axit béo omega-3 như cá nước lạnh, các loại ngũ cốc nguyên hạt, men vi sinh như sữa chua và kim chi, cũng như các loại thảo dược như nghệ tây và hoa cúc đã được kiểm chứng có thể đóng một vai trò quan trọng trong việc cải thiện tâm trạng và kiểm soát các triệu chứng của rối loạn lưỡng cực.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng chế độ ăn uống không thể thay thế các liệu pháp và liệu trình chữa trị chuyên nghiệp. Đối với những người đang điều trị hoặc có triệu chứng nghiêm trọng, việc tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi thay đổi chế độ ăn uống là điều quan trọng. Cần hạn chế tiêu thụ các thực phẩm gây kích thích như caffeine và cồn, cũng như cân nhắc về tương tác giữa thực phẩm và thuốc.
Dưới sự hỗ trợ của một chế độ ăn uống cân đối và đa dạng, người mắc chứng rối loạn lưỡng cực có thể đạt được sự cân bằng tốt hơn trong tâm trạng và tăng cường tình trạng tâm thần tổng thể. Tuy nhiên, việc duy trì chế độ ăn uống là một phần quan trọng của việc quản lý tâm trạng, và sự kết hợp với các liệu pháp và chiến lược khác có thể tạo nên sự cải thiện toàn diện cho tình trạng rối loạn lưỡng cực.
